یافته‌های جدید در حوزه عصب شناسی، اطلاعات جالبی درباره ارتباط خیال‌بافی و رویاپردازی با فعالیت مغز را نشان می‌دهد.

دانشمندان در یک پژوهش نشان داده‌اند، در مواقعی که ذهن، در معرض خیال‌بافی و رویاپردازی قرار می‌گیرد، بخش‌هایی از مغز به خواب می‌روند. این پدیده وقفه توجه نام‌گذاری شده است و هنگامی رخ می‌دهد که ما در عین بیدار بودن، ذهن‌مان در حال پرسه زدن بوده و با رویاپردازی یا خلا ذهنی مواجه می‌شویم. با مجله دلتا همراه باشید تا درباره نتیجه این پژوهش بیشتر بدانید.

امواج آهسته

ایجاد امواج مغزی موسوم به امواج آهسته در انسان می‌تواند نشان دهد که فرد، دچار عدم تمرکز و سرگردانی می‌شود و از طریق آن‌ها می‌توان نحوه واکنش فرد به محیط را پیش بینی نمود.

این امواج مربوط به همان الگویی از فعالیت عصبی هستند که معمولا با انتقال بدن به وضعیت خواب مرتبط است. این یافته‌های علمی  حاکی از آن هستند که وقوع این واکنش عصبی می‌تواند به ما برای درک حالات مختلف هوشیاری کمک نماید.

از آنجا که پدیده وقفه توجه، بیشتر در هنگام خستگی رخ می‌دهد، می‌توانند با پدیده عصبی خواب موضعی در ارتباط باشند که طی آن، برخی از مناطق مغزی نشانه‌هایی از خواب و انتشار امواج آهسته را نشان می‌دهند، در حالی که بقیه مغز هوشیار است.

چنین ارتباطی در جوندگان و انسان‌های دچار کم خوابی نشان داده شده است، اما در افرادی که استراحت خوبی دارند، معمولا دیده نمی‌شود.

نحوه آزمایش افراد

در این پژوهش، فعالیت الکتریکی مغز ۲۶ بزرگ‌سال در حالت استراحت و همچنین در حالتی که آن‌ها سعی در توجه مداوم و تمرکز بر روی تصاویر چهره یا اعداد مختلف را داشتند، ثبت می‌گردید.

از این افراد خواسته شد که برای حفظ تمرکز خود، در پاسخ به برخی از حالات صورت یا اعداد خاص، یک دکمه را فشار دهند. ضمن این که هر ۳۰ تا ۷۰ ثانیه، روند کاری آن‌ها به شکل تصادفی قطع می‌شد و از آن‌ها درخواست می‌شد که وضعیت روانی و میزان خواب آلودگی خود را گزارش کنند.

این وضعیت‌ها شامل “متمرکز روی وظیفه، ذهن سرگردان و خلا ذهنی” بودند. در کنار این موارد، اندازه مردمک و وضعیت عملکردی افراد نیز مورد سنجش قرار گرفت.

پژوهشگران مشاهده کردند هنگامی که امواج آهسته در نواحی پیشانی مغز تولید می‌شوند، شخص بیشتر در حالت رویاپردازی قرار دارد. ولی هنگامی که تولید چنین امواجی در مناطقی از مغز مانند لوب آهیانه در قسمت عقب مغز اتفاق می‌افتد، فرد دچار خلا ذهنی و یا پاسخ‌دهی کند می‌گردد.

به گفته دانشمندان اگرچه امواج آهسته‌ای که آن‌ها در این مناطق مغزی شناسایی کردند، بسیار شبیه به آن چه در هنگام خواب دیده می‌شود هستند اما در تحقیقات بعدی، تکنیک‌های دیگری مانند ضبط داخل جمجمه برای تایید آن که مکانیسم‌های اساسی مشترکی در این رابطه وجود دارند، مورد نیاز است.

پیشنهاد مطالعه: مطلب اختلالات روانی عجیب اما واقعی! را بخوانید.